استان بوشهر
 
موفقیت شما موفقیت ماست
اطلاع رسانی و تجاری
 

 

جغرافیای تاریخی استان


به طوری که از اسناد و اطلاعات برمی‌آید، این منطقه به علت موقعیت استراتژیکی مناسب برای احداث پایگاه دریایی

 

و بندرگاه، مورد استفاده پادشاهان عیلام قرار میگرفت. در زمان هخامنشیان که کشور ایران به بیست ساتراپنشین

(استان) تقسیم می‌شد، سرزمین بوشهر جزء ساتراپ نشین پارس بود. داریوش فرمان داد که حفر ترعه نیل به

دریای سرخ را دنبال کنند. این کانال محققاً راهی بود که به جای کانال سوئز امروز میتوانست خلیج فارس و دریای

عمان را از طریق دریای سرخ مستقیماً به مصر و مدیترانه اتصال دهد. مقابر کنده شده بر سطح سنگی جزیره خارک

دلیل بر حضور سربازان هخامنشی در استان بوشهر است که برای نگهبانی از چنین راه طولانی تدارک شده بود.

خلیج فارس به دلیل موقعیت سوقالجیشی و به لحاظ اهمیت اقتصادی و بازرگانی، در طول تاریخ همواره از سوی

کشورها و دولتها برای تبادل علم و ثروت و گسترش قدرت مورد توجه قرار گرفته است. اولین یورش دولتهای اروپایی به

سواحل خلیج فارس در سال هزار و پانصد و شش میلادی با حمله پرتغالیها تحت عنوان محافظت و حراست از منافع

پرتغال در برابر تجار مصری و ونیزی صورت گرفت. در سال هزار و سیزده هجری قمری شاه عباس با انگلیسیها متحد

شد و دست پرتغالیها را از خلیج فارس کوتاه کرد.

از سال هزار و صد و چهل و هشت هجری قمری نادرشاه بوشهر را که دهکدهای بیش نبود مورد توجه قرار داد و

مشغول آماده کردن بوشهر به عنوان یک بندر و اسکله کشتی سازی با استفاده از چوب جنگلهای مازندران شد.

همچنین برای تأمین ارتباط جزایر و سواحل خلیج فارس درصدد تأسیس نیروی دریایی برآمد. در سال هزار و صد و

چهل و هشت هجری قمری لطیفخان را به ایالت دشتستان و کاپیتانی کل سواحل خلیج فارس انتخاب و اعزام کرد.

این شخص برای تهیه ناوگانی در خلیج فارس، بوشهر را مرکز دریایی خود قرار داد. در اواخر سلطنت نادر ایران بیست

و سه تا بیست و پنج فروند کشتی جنگی در خلیج فارس داشت. بدین ترتیب از زمان نادرشاه بوشهر روی به

پیشرفت نهاد و حتی مدتی بندرعباس را نیز تحتالشعاع خود قرارداد. پس از قتل نادر در اثر هرج و مرجی که در ایران

پدید آمد، کشتیهای جنگی توسط حکمرانان و شیوخ اطراف خلیج فارس ضبط گردید. همچنین بندر بوشهر و

بندرعباس نیز اهمیت سابق خود را از دست دادند. تجار هلندی که در سال هزار و ششصد و بیست و سه میلادی

روابط تجاری خود را با ایران شروع کرده بودند پس از قتل نادر ایران را ترک کردند و بصره را مرکز تجارت خود قرار دادند،

اما پس از مدتی در اثر دسیسه رقبای انگلیسی و به منظور نزدیکی بیشتر با دهانه خلیج فارس، تأسیسات تجاری

خود را به خارک منتقل کردند و در عین حال از پرداخت اجاره بهای خارک به میرمهنا حاکم بندر ریگ و جزیره خارک

خودداری نمودند. میرمهنا در سال هزار و هفتصد و پنجاه و شش به تأسیسات هلندی‌ها حمله برد، دژ آنها را تسخیر

کرد و آنها را از جزیره بیرون راند، ولی به سبب اینکه در دفعات متعدد بنای سرکشی و تمرد از دستورات کریمخان زند

را گذاشت و مدتی آرامش خلیج فارس را بر هم زد، کریمخان او را شکست داد و جزیره خارک و بندر ریگ را تصرف کرد.

در همین زمان نفوذ انگلیسیها در سواحل و جزایر خلیج فارس و به خصوص سرزمین بوشهر روبه گسترش نهاد و آنها

موفق شدند اجازه تأسیس تجارتخانهای را در بوشهر با امتیازات فوقالعاده به دست آورند. سلسله قاجاریه که پس از

زندیه روی کار آمد چندان نفوذی در خلیج فارس نداشت، به همین دلیل، رفته رفته نفوذ انگلیسیها در خلیج فارس

بیشتر شد و زمام امور خلیج فارس و دریای عمان به دست آنها افتاد و جنرال کنسول در بوشهر مدت بیست سال بر

همه خلیج فارس حکمرانی کرد.

در زمان ناصرالدین شاه ارتش ایران هرات را اشغال کرد و به دنبال آن حالت جنگی بین ایران و فرانسه و انگلیس به

وجود آمد. به دنبال این مسئله ناوگان انگلیس در خلیج فارسی مرکب از هشت کشتی جنگی و تعدادی ناوگان

بخاری و بادی به ایران حمله کردند و جزیره خارک را متصرف شدند. پنج روز پس از آن قوای انگلیسی در حوالی بوشهر

در خاک ایران پیاده شدند و شروع به پیشروی به سوی برازجان کردند. قوای ایران برازجان را تخلیه و عقب‌نشینی

کرده بود. بنابراین قوای انگلیس انبار اسلحه و مهمات برازجان را منفجر کرد و سپس به بوشهر بازگشت. سرانجام در

نبردی که در نهم ژانویه هزار و هشتصدو پنجاه و هفت میلادی در خوشاب بین ایران و انگلیس رخ داد، انگلیسیها

موفق شدند سپاه ایران را شکست دهند. بیش از جنگ اول جهانی بار دیگر دولت انگلیس منطقه بوشهر را مورد

تجاوز قرار داد و در سال 1913 میلادی جنگ سختی بین نیروی انگلیس و دلیران دلواری در گرفت. در جریان این جنگ

رئیس علی دلواری و مردم تنگستان و دشتستان نقش برجستهای ایفا کردند. رئیس علی دلواری از مشروطه

خواهان بنام جنوب ایران بود که در سال 1299 هجری قمری در روستای دلوار تنگستان دیده به جهان گشود. در

بیست و پنج سالگی به صفوف مبارزین مشروطه‌خواه جنوب ایران پیوست و همکاری نزدیکی را با محافل انقلابی و

عناصر مشروطه طلب ایران شروع کرد. با کودتای ضد انقلابی لیاخوف روسی علیه مشروطه‌خواهان در هزار و سیصدو

بیست و شش هجری قمری و بمباران مجلس شورای ملی و استقرار دیکتاتوری محمدعلی شاه قاجار، رئیس علی

به همراه سیدمرتضی علم‌الهدی اهرمی به مبارزه علیه استبداد صغیر پرداخت. در سال هزار وسیصد و بیست و هفت

هجری قمری با کمک تفنگچی تنگستانی، بوشهر را از عناصر مستبد وابسته به دربار محمدعلی شاه پاک کرد و اداره

گمرک و انتظامات و دیگر ادارات را تسخیر کرد. این کار دلیران تنگستان بر انگلیسیها که اداره گمرک را در اجاره داشتند

گران آمد وآنان برای تضعیف مشروطه‌خواهان و استمرار سلطه بر حیات اقتصادی و سیاسی جنوب ایران به جنگ با

دلیران تنگستانی پرداختند و در این راه از دیگر خوانین جنوب ایران یاری جستند.

جنگ بین رئیس علی و دلیران تنگستان از یک طرف و انگلیسیها و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به طور متوالی و

پراکنده تا شوال هزار و سیصد و سی و سه ه.ق ادامه یافت و انگلیسیها نتوانستند بر رئیس علی و یارانش تفوق  

یابند. تا این که درگیر و دار حمله انگلیسیها به بوشهر در شب بیست و سه شوال هزار و سیصد وسیوسه ه.ق (سوم

سپتامبر هزار و نهصد و پانزده میلادی) هنگامی که رئیس‌علی در محلی به نام «تنگک صفر» قصد شبیخون به قوای

انگلیسیها را داشت، از پشت مورد هدف گلوله یکی از همراهان خائن قرار گرفت و در دم به شهادت رسید. وی هنگام

شهادت حدود سی و چهار سال داشت. مبارزات رئیس علی دلواری برگ زرین دیگری در تاریخ مقاومت دلیر مردان

ایران در مبارزه با استعمار است.

جمعیّت و پراکندگی: استان بوشهر براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ بالغ بر ۸۸۶٫۲۶۷ نفر جمعیّت دارد که از این

مقدار، ۶۵٫۲ درصد در نقاط شهری و بقیه در نقاط روستایی سکونت داشته و کمتر از یک درصد آنان غیر ساکن

هستند. ساختار جنسی و سنّی: در این استان در مقابل هر ۱۰۰ زن ۱۱۲ نفر مرد یعنی ۵۳٪ مرد در مقابل ۴۷٪ زن

می‌باشد. جمعیت روستانشین ۳۵٪ و جمعیت شهرنشین ۶۵٪ می‌باشد. تراکم جمعیت استان در سال ۱۳۸۱ برابر با

۳۵ نفر در هر کیلومتر مربع می‌باشد. نرخ رشد متوسط جمعیت بین سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۱ برابر با ۶/۱ درصد نسبت

به پنج سال قبل ۷۵-۱۳۷۰ برابر با (۳۸/۱) در حال افزایش بوده‌است. این نرخ بین سالهای ۷۰-۱۳۶۵ برابر با ۵۵/۲

بوده‌است.

آمار جمعیّتی بعد از این قسمت همه از سرشماری ۱۳۷۵ گرفته شده‌اند و با آخرین سرشماری کشور مطابقت ندارند.

ساختار جنسی و سنّی: در این استان در مقابل هر ۱۰۰ زن ۱۰۴ نفر مرد وجود داشته‌است. این نسبت در بین

اطفال کمتر از یک ساله برابر ۱۰۵ و در بین بزرگسالان (۶۵ساله و بیشتر) برابر ۱۰۷ بوده‌است. وضع زناشویی: در مهر

ماه ۱۳۶۵ ش در بین جمعیّت ۱۰ ساله و بیشتر نقاط شهری استان بوشهر ۱/۵۶ درصد از مردان و ۴/۶۵ درصد از زنان،

حداقل یک بار ازدواج کرده بودند. این نسبت در نقاط روستایی برای مردان ۳/۵۶ درصد و برای زنان ۶/۶۳ درصد

بوده‌است. نسبت افراد هرگز ازدواج نکرده در جمعیت ده ساله و بیشتر در نقاط شهری، برای مردان ۹/۴۱ درصد و برای

زنان ۱/۳۳ درصد و در نقاط روستایی، برای مردان ۳/۴۲ درصد و برای زنان ۱/۳۵ درصد بوده‌است.

مهاجرت

منطقه بوشهر به لحاظ موقعیت سوق‌الجیشی و وجود شرکت‌های بزرگ نفتی و اجرای طرح‌های صنعتی بزرگ مانند

نیروگاه اتمی بوشهر و کشتی سازی، نیروی انسانی فعال استان‌های مجاور و مناطق دیگر را به خود جذب

کرده‌است. در داخل منطقه نیز جابجایی جمعیّت افزایش یافته‌است، زیرا به علّت کمبود امکانات کشاورز بویژه کمبود

آب و زمینهای مورد نیاز و نبودن امکانات رفاهی و نیز پایین بودن سطح درآمد کشاورزان، مهاجرت روستائیان به

شهرهای استان شدت گرفته‌است. به علّت نزدیک بودن این استان به شیخ نشینهای خلیج فارس، عدّه‌ای از اهالی

منطقه، برای کار و امرار معاش به کشورهای واقع در کرانه خلیج فارس و دریای عمان مهاجرت کرده‌اند.

نژاد 

با توجه به کشفیات باستانشناسی و مدارک مکتوب تاریخی، معلوم گردیده‌است که بخش‌های گوناگون ایران از

جمله استان بوشهر سکونت‌گاه نژادها و گروههای گوناگونی بوده‌است. پیش از ورود و استقرار آریائیان در منطقه

بوشهر، نژادهادی بومی در این سامان می‌زیسته‌اند و مدارکی که از عصر حجر، کاکولیتیک و برنز (مفرغ) قدیم باقی

مانده‌است بر این قضیه گواهی می‌دهد که علاوه بر نژاد مدیترانه‌ای، نژادهای دیگر مانند :دراویدی، سیاه پوست،

سامی، عیلامی، سومری، نوردیک، عرب، لر و بهبهانی در سرزمین بوشهر سکونت داشته‌اند و یا به مرور به این

منطقه مهاجرت کرده‌اند. و فرهنگهای متفاوتی در آنجا با هم اختلاط یافته‌است.

زبان ، گویش ها


بیشتر مردم استان بوشهر به زبان فارسی و با گویش محلی بوشهری تکلم می‌کنند. لهجه‌ها در روستاها بیشتر از

شهرها تنوع دارد. برخی از اهالی جزیره شیف و بنادر کنگان و عسلویه نیز به زبان عربی صحبت می‌کنند. فارسی در

منطقه بوشهر با گویشهای بردستانی، گویش دشتی، گویش تنگستانی و گویش کازرونی و گویش اچمی گفتگو

می‌شود. مردم سواحل خلیج فارس و جزایر آن به گویشی صحبت می‌کنند که رگه‌هایی از گویشها و زبانهای

شبانکاره ای، بلوچی، کردی، ترکمنی و برخی واژه‌های انگلیسی، هلندی، پرتقالی، هندی و عربی را داراست ولی

استخوان بندی و ریشه آن فارسی است. مردم شهرستان‌های شمالی استان مانند دیلم، گناوه و دشتستان عمدتا

به گویش لری و مردم شهرستان‌های جنوبی مانند جم و قسمت‌هایی از کنگان و دیر نیز به فارسی لهجه دار صحبت

می‌کنند.

دین

بیشتر اهالی استان را پیروان اسلام تشکیل می‌دهند (اعم از شیعه یا سنی). ضمن این که گروه‌هایی چند از

اقلیت‌های دینی زرتشتی، مسیحی و یهودی نیز در این استان زندگی می‌کنند. البته اقلیت‌های موجود در این

منطقه عمدتا از افراد مهاجری هستند که بر حسب ضرورت شغلی در این نقاط (بیشتر در بوشهر، جم و عسلویه)

مسکن گزیده‌اند. اهل سنت بوشهر نیز بیشتر در قسمت‌های جنوبی استان زندگی می‌کنند (به ویژه در شهرستان

کنگان).

اقتصاد

اقتصاد استان به بخش‌های کشاورزی، دامداری، شیلات و تا حدودی به صنعت متکی است. این استان از نظر تولید

خرما یکی از استانهای مهم کشور می‌باشد علاوه بر این صید ماهی یکی از مهمترین فعالیتهای اقتصادی مردم این

استان را تشکیل می‌دهد. صنایع این استان نیز به دو بخش صنایع دستی و ماشینی تقسیم می‌شوند و مهمترین

آنها را صنایع کشتی و لنج سازی، توربافی، کوزه، سفال و... تشکیل می‌دهد. به غیر از شرکت ملی صنایع دریایی و

نیروگاه اتمی مالکیت صنایع استان عمدتاً به بخش خصوصی تعلق دارد.

صنایع

بوشهر، پیش از بسیاری از شهرهای مهم ایران دارای صنایع جدیدی از قبیل یخ سازی و برق بوده‌است. مردم بوشهر

از اولین ایرانیانی بودند که با مجله و روزنامه آشنا شدند. یکی از نخستین شهرهایی که کارخانه چاپ سنگی را وارد

کرد، بوشهر بود؛ از همین رو در بوشهر روزنامه‌های زیادی همچون «مظفری»، «خلیج ایران» و «ندای جنوب» به چاپ

و نشر می‌رسید.

هم اکنون استان بوشهر با توجّه به موقعیت استراتژیک خود و داشتن منابع و صنایع مختلفی نظیر نفت و گاز، بویژه

میدانهای گازی پارس جنوبی در عسلویه و کنگان و پارس شمالی در دیر، بردخون و شهرستان دشتی به عنوان

بزرگ‌ترین منبع مستقل گازی در جهان و وجود پالایشگاه عظیم گاز در جم و نیز دارا بودن یکی از مهم‌ترین

ترمینال‌های صادرات نفت خام جهان در جزیره خارک و همچنین اجرای طرح‌های کلان صنعتی از قبیل نیروگاه اتمی

بوشهر، کشتی سازی و مانند اینها، انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک، سیمای خود را به‌عنوان یکی از مناطق مهم

صنعتی و اقتصادی جهان تغییر دهد.

بناهای یادبود تاریخی


1-قصر اردشیر ، دشتستان
2-غار چهل خانه ، دشتستان
3-گور دختر ، دشتستان
4- آب انبار قوام ، بوشهر
5- شهر باستانی صیرف
6-قلعه زرخضر خان ، اهرم


بناهای یادبود مذهبی


1-آرامگاه حاج محمد ابراهیم اصفهانی ، جزیره خارک
2-مسجد شیخ سادون ، بوشهر


جاذبه های طبیعی :


1-جزیره خارک ، بوشهر
2-ساحل خلیج فارس ، بوشهر


فرهنگ و هنر :


1-موزه بوشهر ، بوشهر
2-مراسم زار ( لیوا ) ، بوشهر


نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:





پيوندها

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان گردشگری ، مشاوره کسب و کار و آدرس mgolabchi.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.





نويسندگان